ویژگی های اصلی اقتصاد سرمایه داری

کشورهای سراسر جهان انواع مختلفی از سیستم های اقتصادی را به کار می‌گیرند. دو نوع از این قبیل سوسیالیسم و سرمایه داری هستند. سرمایه داری اغلب به عنوان اقتصاد بازار آزاد در خالص ترین شکل آن شناخته می‌شود. نوع رایج سوسیالیسم، کمونیسم است.

در این نظام های اقتصادی، عناصر سیاسی و اجتماعی وجود دارد که بر درجه خلوص هر نظام تأثیر می‌گذارد. به عبارت دیگر، بسیاری از کشورهای سرمایه داری دارای عناصر سوسیالیسم در هم تنیده هستند. بنابراین، اگرچه درجات یا سطوح مختلفی از تعهد به آرمان‌های سرمایه‌داری وجود دارد، ویژگی‌های متعددی وجود دارد که در بین همه اقتصادهای سرمایه‌داری مشترک است.

نکات کلیدی

• سرمایه داری یک سیستم اقتصادی است که بر بازار آزاد برای تعیین کارآمدترین تخصیص منابع تمرکز دارد و قیمت ها را بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌کند.
• سوسیالیسم اغلب به عنوان نقطه مقابل سرمایه داری معرفی می‌شود که به موجب آن بازار آزاد وجود ندارد و تخصیص منابع توسط یک نهاد مرکزی تعیین می‌شود.
• سرمایه داری دارای ویژگی های منحصر به فرد بسیاری است که برخی از آنها شامل سیستم طبقاتی(فقیر-غنی)، مالکیت خصوصی، انگیزه سود، حداقل دخالت دولت و رقابت است.

سیستم طبقاتی (فقیر -غنی)

از نظر تاریخی، جامعه سرمایه داری با انشعاب بین دو طبقه از افراد مشخص می‌شد: طبقه سرمایه دار که ابزار تولید و توزیع کالاها (مالکین) را در اختیار دارد و طبقه کارگر که کار خود را در ازای دستمزد به طبقه سرمایه دار می‌فروشد.

اقتصاد توسط افراد (یا شرکت ها) که مالک و اداره کننده شرکت ها هستند و در مورد استفاده از منابع تصمیم می‌گیرند اداره می‌شود. اما یک «تقسیم کار» وجود دارد که امکان تخصص را فراهم می‌کند، که معمولاً از طریق آموزش و پرورش اتفاق می‌افتد، و سیستم دو طبقه‌ای را به طبقات فرعی (مثلاً طبقه متوسط) تجزیه می‌کند.

مالکیت خصوصی

برون یابی بیشتر از سیستم دو طبقه که در آن یک طبقه مالک ابزار تولید است، مالکیت خصوصی است. در اقتصادهای سرمایه داری، یک بخش خصوصی وجود دارد که دارای اموال، کارخانه ها و تجهیزات است. صاحبان تولید تصمیم می‌گیرند که چگونه کسب و کار خود را اداره کنند، چه مقدار تولید کنند و چه تعداد نفر را استخدام کنند.

ملی شدن (Nationalization) و خصوصی‌سازی(privatization)

ملی شدن (Nationalization) انتقال مالکیت خصوصی به مالکیت دولتی است، چیزی که در روسیه پس از تبدیل شدن به اتحاد جماهیر شوروی اتفاق افتاد. برعکس، زمانی که اتحاد جماهیر شوروی فروپاشید، خصوصی‌سازی(privatization) رخ داد که انتقال تجارت و صنعت از مالکیت دولتی به مالکیت خصوصی است.

انگیزه کسب سود

شرکت ها برای کسب سود وجود دارند. انگیزه همه شرکت ها تولید و فروش کالا و خدمات فقط برای کسب سود است. شرکت ها صرفاً برای برآوردن نیازهای مردم وجود ندارند. اگرچه برخی از کالاها یا خدمات ممکن است نیازها را برآورده سازند، اما تنها در صورتی در دسترس خواهند بود که مردم منابع لازم برای پرداخت برای آنها را داشته باشند و منفعتی برای تولیدکننده داشته باشد.

انگیزه سود منجر به انباشت ثروت می‌شود و عامل اصلی در فراهم ساختن افراد برای کار و نوآوری است. این نوآوری با معرفی فناوری های جدید و کالاهای ارزان تر، جامعه را به پیش می‌برد.

حداقل دخالت دولت

جوامع سرمایه داری بر این باورند که بازارها باید به حال خود رها شوند تا بدون مداخله دولت عمل کنند، ایده ای که به عنوان laissez-faire(در زبان فرانسه به معنای : رهایش کن- ولش کن می‌باشد) شناخته می‌شود. سرمایه داران واقعی معتقدند که بازار آزاد همیشه مقدار مناسبی از عرضه را برای پاسخگویی به تقاضا ایجاد می‌کند و همه قیمت ها بر این اساس تعدیل می‌شوند.

سرمایه داران بازار آزاد همچنین معتقدند که هرگونه مداخله دولت، به عنوان مثال از طریق مقررات یا قوانین کار، مانع کارایی اقتصاد بازار آزاد می‌شود و منجر به ناکارآمدی هایی می‌شود که هم به جامعه و هم به اقتصاد آسیب می‌رساند.

با این حال، یک جامعه سرمایه داری کاملاً عاری از دولت، فقط در تئوری وجود دارد. حتی در ایالات متحده، که پوستر سرمایه داری است، دولت صنایع خاصی را تنظیم می‌کند، مانند قانون داد-فرانک برای موسسات مالی.

در مقابل، یک جامعه صرفاً سرمایه‌داری به بازارها اجازه می‌دهد که قیمت‌ها را بر اساس تقاضا و عرضه تنها با هدف کسب سود تعیین کنند، بدون توجه به شرایط طبقه کارگر یا سایر عوامل منفی.

رقابت

سرمایه داری واقعی به بازار رقابتی نیاز دارد. بدون رقابت، انحصار وجود دارد و به جای اینکه بازار قیمت کالاها و خدمات را تعیین کند، فروشنده قیمت‌گذار است که برخلاف شرایط سرمایه‌داری است.
رقابت باعث می‌شود شرکت ها تلاش کنند تا از رقبای خود بهتر باشند، به طوری که ممکن است سهم بیشتری از سهم بازار را برای محصول یا خدمات خاص خود به دست آورند و سود خود را افزایش دهند، که اغلب منجر به نوآوری برای پیشی گرفتن از رقابت می‌شود. همانطور که قبلاً بحث شد، این نوآوری جامعه را از نظر فناوری و فکر پیش می‌برد. رقابت برای مصرف‌کنندگان نیز مفید است زیرا منجر به قیمت‌های پایین‌تر می‌شود زیرا کسب‌وکارها به دنبال جذاب‌تر کردن خود در مقایسه با رقبایشان هستند.

سخن پایانی

سرمایه داری در خالص ترین شکل خود جامعه ای است که در آن بازار قیمت ها را تنها با هدف کسب سود تعیین می‌کند. هر گونه ناکارآمدی یا مداخله ای که باعث کاهش سود شود توسط بازار حذف خواهد شد. در اقتصاد سرمایه داری، افراد حق دارند هر شغلی را که مایلند انتخاب کنند و دارای اموال، کارخانه ها و تجهیزات برای راه اندازی کسب و کار باشند. آن‌ها اجازه دارند که کسب‌وکار خود را آن‌طور که صلاح می‌دانند انجام دهند، در حالی که رقابت با سایر مشاغل منجر به کاهش قیمت‌ها و افزایش نوآوری می‌شود.